محدثه جودکی
نوجواني از دوره هاي بسيار مهم زندگي است. در اين دوره تغييرات جسمي و عاطفي بسياري در نوجوانان روي مي دهد. نوجوان ديگر نه كودك است و نه بزرگسال و همين حالت بينابيني خود او را هم دچار نگراني و پريشاني مي سازد. اين گروه سني در رابطه با رفتارهاي مرتبط به مشکلات بهداشتي آسيب پذيرترين گروه است.
پرخاشگري را به عنوان يك مشکل جهاني در ميان همه نوجوانان اعلام كرده اند و كودكان و نوجوانان پرخاشگر غالباً قدرت مهار رفتار خود را ندارند و هنجارهاي اجتماعي را زير سوال مي برند. پرخاشگري را دفاع كردن از حقوق خود به شيو ه اي خصمانه مي داند كه هدف آن،گرفتن امتياز از ديگران است. افراد پرخاشگر نيازها وخواسته هاي خود را از طريق تسلط، توهين و تحقير ديگران برآورده كنند. پرخاشگري و رفتار پرخاشگرانه آثار نامطلوبي برحالت دروني افراد و به پيرو آن بر روابط بين فردي مي گذارد، از طرفي توانايي در برقراركردن ارتباط مؤثر با ديگران، باعث رشد مطلوب و شکوفايي شخصيت مي شود. نوجوانان پرخاشگر معمولا در درك نشانه هاي هيجاني و ديدگاه هاي طرف مقابل و مديريت خشم مشکل دارند.
يکي از مهمترين مهارت هايي كه قادر است بالندگي و بهداشت رواني كودكان و نوجوانان را در مواجهه با مشکلات آينده حفظ و تقويت نمايد مهارت حل مسئله است .توانايي حل مسئله فرد را قادر ميسازد تا به طور موثرتري مسائل زندگي را حل نمايند.
محققين مختلف نقش اين آموزش را در كاهش مشکلات رفتاري نوجوانان بهبود روابط باهمسالان و كاهش رفتار ايذايي نشان داده اند.
در روش حل مساله، به آزمودني ها آموزش داده ميشود كه مهارتهاي حل مساله خود را افزايش دهند. اين افزايش در خزانه مهارتهاي زندگي آنان تثبيت ميشود و آنان را براي تصميم گيري در شرايط حساس و بحراني و كسب راهکارهاي مختلف در برابر بحرانها و فشارها مهيا ميكند و از ميزان بروز خشم و پرخاشگري ميكاهد.
آموزش مهارت حل مساله فرد را توانمند مي سازد تا هميشه به يافتن راه حل هاي متعدد و متنوع فکر كند، از انعطاف پذيري فکري برخوردار شده، قدرت توقف و تأمل بيابد، از اعمال تکانشي پيشگيري نموده، توانايي پيش بيني پيامدها و نتايج احتمالي اعمال خود را بيابد و به سازگاري و انطباق اجتماعي بهتري برسد.
آزمودني با داشتن اين مهارت توانايي تجزيه و تحليل مشکلات، كشف ريشه ي واقعي آنها و اقدام مؤثر و به هنگام براي رفع آن و يا به حداقل رساندن عوارض منفي مانند خشم و پرخاشگري، را بدست ميآورد. مهارتهاي زندگي يعني ايجاد روابط بين فردي مناسب و موثر، انجام مسئوليتهاي اجتماعي، انجام تصميم گيريهاي صحيح، حل تعارضها و كشمکشها بدون توسل به اعمالي كه به خود يا ديگران صدمه زنند. مهارت حل مسأله موجب ارتقاء توانمندي هاي رواني-اجتماعي مي گردند. اين توانايي ها فرد را براي مقابله موثر براي پرداختن كشمکش ها و موقعيت هاي زندگي ياري مي بخشند تا در رابطه با ساير انسانها، جامعه، فرهنگ و محيط خود مثبت و سازگارانه عمل كند.