معرفی کتاب ذن، نیروی حیات بخش گروه
کتاب «ذِن، نیروی حیاتبخش گروه» راهنمای افرادی است که به دنبال شکوفایی و اثرگذاری بیشتر در کار گروهی هستند. این کتاب در دو بخش کلی تنظیم شده است:
۱. مبانی نظری کار با گروه
۲. ابزارها و تمرینهای عملی برای پیشرفت و اثربخشی گروه
این اثر نوشتهی دِیل هانتر، اَن بیلی و بیل تیلور است و توسط امیرحسین شاهنوشفروشانی، شیوا فرمانیشهرضا و افشین فیروزمنش به فارسی ترجمه شده است.
بخش نخست: مبانی نظری کار با گروه
در بخش اول کتاب، با سرفصلهایی متنوع و کاربردی روبهرو میشویم، از جمله:
ماهیت گروه
مسائل مربوط به گروه: مانند رهبری، قدرت، احساسات
طرز کار گروهها: مراحل زندگی یک گروه، نقشها، فرایند، محتوا، وظیفه و مأموریت
تکامل و توسعهی گروه:
هدفها
ارزشها
اصول کلی
دستور جلسه
انواع تصمیمگیری گروهی
سیستمهای پشتیبانی
آیینها و مراسم ویژه
در ادامه، موضوع حضور در گروه بررسی میشود؛ مباحثی مانند:
خودسانسوری و سانسور در گروه
دستور جلسهی پنهان
جاذبه و دافعه در روابط گروهی
بررسی هویت فردی و گروهی
تعارض
ویژگیهای یک عضو مؤثر در گروه
تسهیلگر و نقش او در گروه
بخشی از کتاب به این موضوع اختصاص دارد که تسهیلگر گروه چه ویژگیها و دانشی باید داشته باشد. در این قسمت، به موارد زیر پرداخته میشود:
هشیاری و آگاهی لحظهای
انطباقپذیری
پذیرش و بیان «نمیدانم»
ایمان به توان و خرد جمعی گروه
احترام به اعضا
انرژی دادن به گروه
خود بودن و اصالت در نقش تسهیلگر
رشد قوهی تشخیص و داوری
مداخله در حداقلِ لازم
پیشروی مرحلهبهمرحله در کار گروهی
همچنین مفهوم همافزایی توضیح داده میشود؛ از جمله:
چیستی همافزایی
چگونه میتوان انرژی گروه را به آرامی تحریک و فعال کرد
راههای بهکارگیری و جهتدهی به انرژی گروه
در ادامه، نویسندگان به مدلهای مختلف نشست میپردازند، مانند:
گروههای پروژهای
نشستها و جلسات با دستور جلسهی باز
گروههای پشتیبانی و حرفهای
گروههای پشتیبانی رشد شخصی
و در نهایت مباحثی مانند کار تیمی، شبکهها و گروههای بزرگ مطرح میشود.
بخش دوم: تکنیکها و تمرینهای افزایش اثربخشی گروه
بخش دوم کتاب کاملاً کاربردی و تمرینی است. در این بخش با مجموعهای از ابزارها و تکنیکها آشنا میشویم، از جمله:
ابزارهایی برای تولید ایده و کشف مسائل
ابزارهایی برای تعیین دستور جلسه و اولویتها
ابزارهای بازخورد
ابزارهایی برای اولین جلسهی یک گروه جدید
ابزارهایی برای شروع یک جلسه
ابزارهایی برای شفافسازی و مدیریت «انبان روانی» اعضا
در ادامه، ابزارهای دیگری معرفی میشود، مانند:
ابزارهایی برای ارتقای اعتماد و هویت گروهی
ابزارهایی برای شناخت و بیان احساسات
ابزارهایی برای تأیید و بهرسمیت شناخته شدن اعضا
ابزارهایی برای تصویرسازی و تفکر خلاق
ابزارهای تحلیلی برای بررسی وضعیت گروه
ابزارهایی برای انرژی بخشیدن به گروه
ابزارهایی برای تشکیل و سازماندهی گروهها
هر یک از این ابزارها شامل تکنیکها و تمرینهای مشخصی است که میتواند در افزایش کارایی، صمیمیت و بهرهوری گروه نقش مؤثری داشته باشد.
جایگاه کتاب
کتاب «ذِن، نیروی حیاتبخش گروه» در سال ۱۳۹۸ در نخستین دورهی کتاب سال جوانان ایران به عنوان کتاب برگزیدهی حوزهی روانشناسی انتخاب و معرفی شده است؛ این انتخاب نشاندهندهی ارزش علمی و کاربردی این اثر در حوزهی کار با گروه، تسهیلگری و توسعهی مهارتهای ارتباطی و گروهی است.
