کودکهمسری به ازدواج زودهنگام، حتی قبل از رسیدن به سن قانونی دختران و پسران گفته میشود. این پدیده در بسیاری از جوامع از جمله جامعه ما دیده میشود و مهمترین علل آن فقر اقتصادی و فرهنگی است. آمارها نشان میدهند که کودکهمسری در کشورهای در حال توسعه و کمدرآمد رو به افزایش است و این مشکل محدود به یک منطقه، مذهب یا فرهنگ خاص نیست.
مرکز آمار ایران در بهار سال ۱۳۹۹ گزارش وضعیت اجتماعی و فرهنگی کشور را منتشر کرد و در آن ثبت ۷۰۰۰ ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴ ساله و یک ازدواج دختر کمتر از ۱۰ سال را نشان داد. شیوع ویروس کرونا و پیامدهای آن، مانند قرنطینه، تعطیلیهای اجباری، بیکاری و فشار اقتصادی، ازدواج کودکان را بیش از پیش افزایش داد.
این افزایش باعث شد که تبعات جسمانی، روانشناختی و اجتماعی کودکهمسری شدت پیدا کند و خانوادهها و جامعه تحت تأثیر این پیامدها قرار گیرند.
با توجه به اهمیت این موضوع، پژوهشگر ایرنا با نازنین گمار، مشاور کودک و نوجوان گفتوگو کرد. مشروح این گفتوگو را در ادامه میخوانید:
کودک همسری نوعی کودک آزاری
نازنین گمار درباره کودکهمسری و پیامدهای روانشناختی آن توضیح داد. او گفت طبق تعریف صندوق کودکان سازمان ملل متحد (UNICEF)، کودکهمسری ازدواجی رسمی یا غیررسمی است که فرد قبل از رسیدن به ۱۸ سالگی وارد پیمان زناشویی میشود.
وی افزود که این نوع ازدواج، امروزه به یک مسئله جهانی تبدیل شده و بیشتر در کشورهای کمدرآمد رخ میدهد. این پدیده محدود به یک مذهب یا فرهنگ خاص نیست و در جوامع مختلف مشاهده میشود.
وی توضیح داد که علاوه بر نظام پدرسالاری که یکی از عوامل مؤثر بر ازدواج کودکان است، آسیبهای اجتماعی خانواده نیز نقش دارند، از جمله: فقر، جلوگیری از فساد اخلاقی، جلوگیری از ازدواج دیرهنگام جوانان، مهاجرت، محرومیت از تحصیل، اعتیاد و کاهش بار اقتصادی خانواده. او تأکید کرد که در میان این عوامل، فقر اهمیت بسیار زیادی دارد.
این روانشناس کودک در ادامه اظهار داشت: بر اساس نظر روانشناسان، کودک همسری نوعی کودک آزاری است. چون عوارضی که به خاطر ازدواج زود هنگام و بارداری، برکودک وارد میشود جبران ناپذیر است.
کودکانی که باید خاطرات خوش دوران طفولیت خود را با همسالان و دوستان سپری کنند ناگهان به مرحله خانه داری و مادر شدن گام میگذارند. گویا یک شبه رویاهای شیرین آنان را برای همیشه به باد می برد. این تصمیم نامبارک والدین برای فرزندانشان، لباسی گشاد بر تن فرشتگان کوچک است. کودکی که تمام دنیای خود را با عروسکبازی و خواباندن عروسکها کنار خود میسازد، ممکن است بتواند فرزندی به دنیا بیاورد و با هر شرایطی او را بزرگ کند. او هنوز سن کمی دارد و برای رفع نیازهای خود به مادرش وابسته است، بنابراین نمیتواند نقش مادری را بهخوبی ایفا کند یا برای فرزندانش الگو باشد.
تبعات جسمانی و روانی ناشی از کودک همسری
گمار پیرامون تبعات جسمانی و روانی ناشی از کودک همسری گفت: ازدواج در سنین کمتر از ۱۸ سالگی و زمانی که حتی کودکان به بلوغ فیزیکی نرسیده اند، باعث افزایش سقط، زایمان زودرس، افزایش تولد نوزادان کم وزن ،فشار زیاد برای بارداری، بلوغ زودرس، سوء تغذیه، شاخص و توده بدنی پایین، قد کوتاه، لگن باریک، زایمان طولانی، خونریزی شدید، عدم آگاهی از بهداشت باروری و تنظیم خانواده و …میشود.
وی افزود که نداشتن آمادگی روحی باعث شیوع اختلالات خلقی در فرد میشود. این اختلالات شامل افسردگی، اختلالات اضطرابی، وسواس و اختلالات پانیک هستند. همچنین فرد به استقلال شخصی و بلوغ فکری دست نمییابد و از خانواده و دوستان جدا میشود و حمایت آنها را از دست میدهد.
او گفت که ازدواج کودکان همچنین باعث میشود فرد آزادی تعامل با همسالان و مشارکت در فعالیتهای اجتماعی را از دست بدهد و فرصتهای رشد و توسعه او کاهش یابد.
کرونا و شیوع کودک همسری
این روانشناس درباره تاثیر کرونا بر افزایش کودک همسری گفت: “شیوع کرونا و پیامدهای آن باعث افزایش ازدواج کودکان و اثرات منفی آن بر خانوادهها می شود. زیرا کرونا زمینه های بیکاری و فقر گسترده برای برخی خانواده ها را فراهم و برای برخی دیگر را تشدید کرده است”.
همین امر عاملی بر افزایش میزان ازدواج کودکان زیر ۱۵ سال خصوصا دختران می شود.
حتی طبق گزارشهای یونیسف، بیماری کووید-۱۹ تأثیر زیادی بر زندگی زنان و دختران داشته است.
این تأثیر در برخی کشورها میتواند منجر به ۱۰ میلیون مورد کودکهمسری دیگر در این دهه شود.
عوامل مختلفی این پدیده را تشدید میکنند، از جمله:
تعطیلی مدارس
فشار اقتصادی
اختلال در ارائه خدمات
مرگ والدین به دلیل همهگیری بیماری
این عوامل آسیبپذیرترین دختران را در معرض خطر افزایش کودکهمسری قرار میدهند.
راهکار چیست؟
گمار در پایان با اشاره به راهکارهایی برای جلوگیری از کودک همسری؛ بیان داشت: تامین منابع، پرورش و حمایت از اعضای خانواده، پرورش ارزش های اخلاقی که در جهان مدرن امروز به شدت مورد توجه قرارگرفته، توسعه مهارتهای زندگی، نگهداری و مدیریت سیستم خانواده، راهنمایی و هدایت، فرهنگ سازی و نظارت بر قوانین تصویب جرایم سنگین برای افرادی که در پدیده کودک همسری دخیل هستند، میتواند راهکارهای مناسبی برای جلوگیری از بروز آن باشد.
منبع: ایرنا
https://b2n.ir/m17955
متاسفانه کودک همسری افتضاح هست…
بله متاسفانه